Działalność nierejestrowana: co to jest i dla kogo?

Działalność nierejestrowana to uproszczona forma prowadzenia działalności gospodarczej, która nie wymaga rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Oznacza to mniej biurokracji, brak skomplikowanych procedur i mniejsze obciążenia finansowe.

Przyjrzyjmy się wymaganiom, które należy spełnić, aby prowadzić tę formę działalności, jej ograniczeniom, zaletom i wadom, a także obowiązkom, które z niej wynikają. Poniżej zamieścimy wszystkie niezbędne informacje, które pomogą Ci rozpocząć „firmę na próbę” i osiągnąć sukces.

Czym jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana to, najprościej mówiąc, uproszczona forma zarabiania na własny rachunek. Pozwala ona osobom fizycznym legalnie świadczyć usługi lub sprzedawać towary bez konieczności rejestracji firmy w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) i dopełniania związanych z tym formalności. Ta forma umożliwia przetestowanie pomysłu na biznes lub dorobienie do etatu bez nadmiernych obciążeń administracyjnych.

Kluczowe cechy działalności nierejestrowanej:

• Brak rejestracji w CEIDG: nie musisz zakładać firmy, uzyskiwać numeru NIP ani REGON.

• Uproszczona księgowość: nie prowadzisz skomplikowanych ksiąg rachunkowych, wystarczy ewidencja sprzedaży.

• Niskie koszty: brak opłat związanych z rejestracją działalności i prowadzeniem księgowości.

• Ograniczony limit przychodów: miesięczny przychód z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć 75% minimalnego wynagrodzenia brutto. W 2025 roku limit ten wynosi 3499,50 zł.

• Czasowe ograniczenia: działalność nierejestrowana może być prowadzona maksymalnie przez 60 miesięcy.

Działalność nierejestrowana a działalność gospodarcza:

Choć obie formy pozwalają na zarabianie na własny rachunek, istnieją między nimi zasadnicze różnice. Działalność gospodarcza to bardziej formalna i rozbudowana forma prowadzenia biznesu, która wiąże się z rejestracją w CEIDG, prowadzeniem pełnej księgowości, opłacaniem składek ZUS i rozliczaniem się z urzędem skarbowym. Działalność nierejestrowana jest znacznie prostsza, ale również bardziej ograniczona.

Podsumowując, działalność nierejestrowana to atrakcyjna opcja dla osób, które chcą rozpocząć przygodę z biznesem lub dorobić do pensji, unikając przy tym zbędnych formalności i kosztów.

Dla kogo jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana to atrakcyjne rozwiązanie dla szerokiego grona osób, które chcą rozpocząć zarabianie na własny rachunek, ale jednocześnie uniknąć skomplikowanych procedur i wysokich kosztów związanych z tradycyjną działalnością gospodarczą.

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?

Zasadniczo, działalność nierejestrowaną może prowadzić każda osoba fizyczna, która:

• Nie prowadzi innej działalności gospodarczej: nie możesz jednocześnie być zarejestrowanym jako przedsiębiorca w CEIDG.

• Nie przekroczyła limitu przychodów: miesięczny przychód z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć 75% minimalnego wynagrodzenia brutto.

• Nie wykonuje czynności wyłączonych z działalności nierejestrowanej: istnieją pewne rodzaje działalności, których nie można prowadzić w tej formie (np. produkcja wyrobów akcyzowych, świadczenie usług prawnych).

Osoby niepełnoletnie a działalność nierejestrowana:

Osoby niepełnoletnie, które ukończyły 13 lat, również mogą prowadzić działalność nierejestrowaną, ale wymaga to zgody rodziców lub opiekunów prawnych.

Bezrobotni a działalność nierejestrowana:

Osoby bezrobotne zarejestrowane w urzędzie pracy mogą prowadzić działalność nierejestrowaną bez utraty statusu bezrobotnego, o ile spełniają określone warunki.

Cudzoziemcy a działalność nierejestrowana:

Cudzoziemcy przebywający legalnie w Polsce również mogą prowadzić działalność nierejestrowaną, o ile spełniają wymagania określone w przepisach.

Przypadki specjalne:

Warto wspomnieć, że istnieją przypadki, w których prowadzenie działalności nierejestrowanej może być ograniczone lub wykluczone. Dotyczy to m.in. urzędników, rolników i osób skazanych za przestępstwa gospodarcze.

Wymagania i ograniczenia działalności nierejestrowanej

Chociaż działalność nierejestrowana kusi prostotą i minimalnymi formalnościami, to jednak wiąże się z pewnymi wymaganiami i ograniczeniami, o których warto wiedzieć przed jej rozpoczęciem.

Limit przychodów:

Najważniejszym ograniczeniem jest limit przychodów, który w 2025 roku wynosi 3499,50 zł miesięcznie. Jest to 75% minimalnego wynagrodzenia brutto. Przekroczenie tego limitu w którymkolwiek miesiącu automatycznie powoduje konieczność zarejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG.

Ważne: Do limitu wlicza się przychód, a nie dochód. Oznacza to, że uwzględnia się całkowitą kwotę otrzymaną ze sprzedaży towarów lub usług, bez pomniejszania jej o koszty uzyskania przychodu.

Czasowe ograniczenia:

Działalność nierejestrowana może być prowadzona maksymalnie przez 60 miesięcy. Po upływie tego czasu, jeśli nadal chcesz prowadzić działalność, musisz zarejestrować ją w CEIDG.

Obowiązek ewidencjonowania sprzedaży:

Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną są zobowiązane do prowadzenia ewidencji sprzedaży. W ewidencji należy zapisywać datę uzyskania przychodu, jego wysokość oraz źródła jego pochodzenia. Ewidencja może być prowadzona w dowolnej formie, np. w zeszycie, arkuszu kalkulacyjnym lub dedykowanym programie komputerowym.

Wystawianie rachunków i faktur:

W przypadku działalności nierejestrowanej nie ma obowiązku wystawiania faktur VAT. Na żądanie klienta należy jednak wystawić rachunek, który powinien zawierać podstawowe dane sprzedawcy i nabywcy, datę sprzedaży, nazwę towaru lub usługi oraz cenę.

Działalność nierejestrowana a VAT:

Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie są płatnikami VAT. Oznacza to, że nie muszą rozliczać się z tego podatku i nie mogą odliczać VAT od zakupionych towarów i usług.

Działalność nierejestrowana a kasa fiskalna:

W większości przypadków osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie muszą stosować kas fiskalnych. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły, np. w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w zakresie niektórych towarów i usług.

Pamiętaj, że znajomość wymagań i ograniczeń jest kluczowa dla legalnego i bezproblemowego prowadzenia działalności nierejestrowanej. W razie wątpliwości zawsze warto skorzystać z porady eksperta.

Zalety i wady działalności nierejestrowanej

Działalność nierejestrowana posiada szereg zalet, które sprawiają, że jest atrakcyjną opcją dla wielu osób. Należy jednak pamiętać, że ma ona również swoje ograniczenia. Dokładne rozważenie plusów i minusów pozwoli Ci podjąć świadomą decyzję, czy ta forma prowadzenia biznesu jest dla Ciebie odpowiednia.

Zalety:

• Prostota i minimalne formalności: rozpoczęcie działalności nierejestrowanej jest bardzo proste i nie wymaga żmudnych procedur rejestracyjnych. Nie musisz zakładać firmy w CEIDG, uzyskiwać numeru NIP ani REGON.

• Niskie koszty: brak opłat za rejestrację działalności, prowadzenie księgowości i opłacanie składek ZUS. Oznacza to większe oszczędności, szczególnie na początku działalności.

• Elastyczność: możesz sam decydować o czasie i miejscu pracy. To idealne rozwiązanie dla osób ceniących sobie swobodę i niezależność.

• Łatwość rozliczeń: rozliczenia podatkowe są proste i ograniczają się do złożenia zeznania podatkowego PIT-36.

• „Firma na próbę”: działalność nierejestrowana to doskonały sposób na przetestowanie pomysłu na biznes i zdobycie doświadczenia przed rozpoczęciem działalności gospodarczej.

Wady:

• Ograniczony limit przychodów: miesięczny przychód nie może przekroczyć 75% minimalnego wynagrodzenia brutto. To ograniczenie może być problemem dla osób, które planują osiągać wysokie dochody.

• Brak możliwości rozliczania straty: w przypadku poniesienia straty w działalności nierejestrowanej nie można jej odliczyć od innych dochodów.

• Ograniczenia w pozyskiwaniu finansowania: banki i instytucje finansowe rzadko udzielają kredytów i pożyczek osobom prowadzącym działalność nierejestrowaną.

• Krótszy staż emerytalny: okres prowadzenia działalności nierejestrowanej nie wlicza się do stażu pracy uprawniającego do emerytury.

• Mniejsza wiarygodność w oczach klientów: niektórzy klienci mogą traktować działalność nierejestrowaną mniej poważnie niż tradycyjną działalność gospodarczą.

Porównanie z innymi formami prowadzenia działalności:

W porównaniu z jednoosobową działalnością gospodarczą działalność nierejestrowana jest znacznie prostsza i tańsza w prowadzeniu. Jednak ma też swoje ograniczenia, takie jak limit przychodów i brak możliwości rozliczania straty. Wybór odpowiedniej formy zależy od indywidualnych potrzeb i planów przedsiębiorcy.

Obowiązki w działalności nierejestrowanej

Prowadzenie działalności nierejestrowanej, mimo swojej uproszczonej formy, wiąże się z pewnymi obowiązkami, których należy przestrzegać. Dotyczą one przede wszystkim rozliczeń podatkowych, praw konsumentów, a także kwestii związanych z umowami cywilnoprawnymi.

Rozliczenia podatkowe:

Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną są zobowiązane do rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Dochód z działalności nierejestrowanej należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36 w części „Inne źródła". Podatek oblicza się według skali podatkowej, tak samo jak w przypadku dochodów z umowy o pracę.

Ważne: nie ma obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku.

Prawa konsumentów:

Mimo braku rejestracji w CEIDG, osoby prowadzące działalność nierejestrowaną muszą przestrzegać przepisów dotyczących praw konsumentów. Dotyczy to m.in.:

• Obowiązku informowania o cenach: należy jasno i czytelnie informować klientów o cenach oferowanych towarów lub usług.

• Prawa do reklamacji: klienci mają prawo do reklamacji wadliwych towarów lub usług.

• Prawa do odstąpienia od umowy: w przypadku umów zawieranych na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, klienci mają prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni bez podania przyczyny.

Umowy-zlecenia:

W ramach działalności nierejestrowanej można zawierać umowy-zlecenia z innymi osobami. Należy pamiętać, że umowy te podlegają przepisom Kodeksu cywilnego i wymagają pisemnego zawarcia.

Kontrola działalności nierejestrowanej:

Działalność nierejestrowana może być kontrolowana przez różne organy, np. Urząd Skarbowy, Inspekcję Handlową czy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W razie stwierdzenia nieprawidłowości można ponieść konsekwencje finansowe lub karne.

Podsumowując, prowadzenie działalności nierejestrowanej wiąże się z mniejszą ilością obowiązków niż tradycyjna działalność gospodarcza, ale nie oznacza to całkowitej dowolności.

Przykłady działalności nierejestrowanej

Zastanawiasz się, jakie konkretnie czynności możesz wykonywać w ramach działalności nierejestrowanej? Możliwości jest wiele! Oto kilka przykładów z różnych branż, które zainspirują Cię do działania:

Usługi:

• Edukacja: korepetycje z matematyki, języka angielskiego, fizyki, chemii, a także pomoc w odrabianiu lekcji. Możesz uczyć online lub udzielać korepetycji w domu.

• Opieka: opieka nad dziećmi, osobami starszymi lub zwierzętami. Możesz oferować swoje usługi jako niania, opiekunka do dzieci, dog walker lub petsitter.

• Dom i ogród: sprzątanie mieszkań i domów, prasowanie, drobne naprawy domowe, koszenie trawników, pielęgnacja ogrodów.

• Turystyka: jeśli znasz dobrze swoją okolicę i lubisz kontakt z ludźmi, możesz zostać przewodnikiem turystycznym i oprowadzać turystów po ciekawych miejscach.

• Usługi online: tłumaczenia, pisanie tekstów, copywriting, grafika komputerowa, tworzenie stron internetowych, social media management.

Handel:

• Rękodzieło: sprzedaż ręcznie robionej biżuterii, ceramiki, ozdób świątecznych, zabawek, mydeł naturalnych, świec sojowych.

• Odzież i dodatki: projektowanie i szycie ubrań, sprzedaż odzieży używanej, tworzenie i sprzedaż dodatków do ubrań (np. torebki, czapki, szaliki).

• Artykuły spożywcze: jeśli lubisz piec lub gotować, możesz sprzedawać domowe wypieki, przetwory, pierogi.

Inne:

• Fotografia: jeśli masz pasję do fotografii, możesz oferować sesje zdjęciowe (np. portretowe, rodzinne, ślubne) lub sprzedawać swoje zdjęcia online.

• Muzyka: możesz udzielać lekcji gry na instrumencie, śpiewu lub produkcji muzyki.

• Sport i rekreacja: możesz prowadzić zajęcia fitness, jogę, pilates lub inne formy aktywności fizycznej.

Pamiętaj, że to tylko przykłady, a możliwości jest znacznie więcej. Wybierz działalność, która pasuje do Twoich umiejętności, zainteresowań i predyspozycji. Zastanów się, co potrafisz robić dobrze i co sprawia Ci przyjemność, a następnie poszukaj klientów na swoje usługi lub miejsca, w którym możesz sprzedawać swoje produkty.

Gdzie szukać klientów?

• Portale ogłoszeniowe (np. OLX, Gratka, Gumtree)

• Media społecznościowe (np. Facebook, Instagram)

• Strona internetowa lub blog

• Targi i kiermasze

• Polecenia od znajomych i rodziny

Inne rodzaje działalności, których nie trzeba rejestrować

Oprócz działalności nierejestrowanej istnieją inne rodzaje aktywności zarobkowej, które nie wymagają rejestracji w CEIDG.

Działalność agroturystyczna:

Osoby fizyczne, które gospodarują na obszarach wiejskich, mogą prowadzić działalność agroturystyczną bez konieczności rejestracji w CEIDG. Polega ona na świadczenie usług noclegowych i gastronomicznych turystom. Aby skorzystać z tego uproszczenia, należy spełnić określone warunki, m.in. posiadać gospodarstwo rolne i zapewnić odpowiednie standardy usług.

Produkcja wina przez rolników:

Rolnicy, którzy produkują wino z winogron pochodzących z własnych upraw, mogą sprzedawać je bezpośrednio konsumentom bez rejestracji działalności gospodarczej. Istnieją jednak limity ilościowe dotyczące sprzedaży wina.

Rolniczy handel detaliczny:

Rolnicy mogą sprzedawać w sposób detaliczny produkty pochodzące z własnej produkcji rolnej bez rejestracji działalności gospodarczej. Sprzedaż może odbywać się w miejscu produkcji, na targowiskach lub z dostawą do konsumenta.

Podsumowanie

Działalność nierejestrowana to atrakcyjna forma zarabiania na własny rachunek, szczególnie dla osób, które stawiają pierwsze kroki w biznesie lub chcą dorobić do etatu. Jej prostota, minimalne formalności i niskie koszty zachęcają do spróbowania swoich sił jako przedsiębiorca.

Mamy nadzieję, że niniejszy artykuł rozwiał Twoje wątpliwości i pomógł Ci zrozumieć zagadnienie działalności nierejestrowanej. Jeśli potrzebujesz więcej informacji, zachęcamy do zapoznania się z dodatkowymi materiałami dostępnymi na stronie biznes.gov.pl oraz skorzystania z bezpłatnych porad ekspertów.

FAQ