Jak pisać prompty do ChatGPT? Praktyczne wskazówki i przykłady

ChatGPT, to rewolucyjny model językowy opracowany przez OpenAI. Jego zdolność do generowania tekstu, tłumaczenia języków, pisania treści kreatywnych i odpowiadania na pytania sprawia, że jest niezwykle przydatnym narzędziem zarówno dla osób prywatnych, jak i firm. Jednak aby w pełni wykorzystać potencjał ChatGPT, kluczowe jest opracowanie efektywnych promptów, czyli poleceń lub pytań, które kierują jego działaniem.

Prompty są jak instrukcje dla ChatGPT, które określają, czego od niego oczekujemy. Im bardziej precyzyjny i jasny jest prompt, tym większa szansa, że ChatGPT wygeneruje odpowiedź, która spełni nasze oczekiwania. Niestety, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z wagi promptów i podejmuje interakcję z ChatGPT w sposób przypadkowy, co często prowadzi do rozczarowujących rezultatów.

Czym są prompty?

W kontekście modeli językowych takich jak ChatGPT, prompt to tekst wejściowy, który inicjuje interakcję z modelem i kieruje jego odpowiedzią. Prompt może przybrać różne formy - od prostego pytania, przez szczegółową instrukcję, aż po złożony scenariusz. To właśnie prompt definiuje zadanie dla ChatGPT i określa, jakiego rodzaju odpowiedzi oczekujemy.

Znaczenie promptów w interakcji z ChatGPT jest fundamentalne. To od jakości promptu w dużej mierze zależy trafność, przydatność i kreatywność generowanych odpowiedzi. Dobrze sformułowany prompt precyzyjnie ukierunkowuje model, dostarczając mu niezbędnych informacji i kontekstu. Z kolei niejasny lub zbyt ogólny prompt może prowadzić do niezadowalających rezultatów, takich jak:

• Odpowiedzi niezwiązane z tematem.

• Powierzchowne lub banalne wypowiedzi.

• Błędy faktograficzne lub logiczne.

• Trudności w zrozumieniu intencji użytkownika.

Możemy wyróżnić różne rodzaje promptów, w zależności od celu i sposobu interakcji z ChatGPT. Oto kilka przykładów:

• Instrukcje: "Napisz wiersz o jesieni w stylu Adama Mickiewicza."

• Pytania: "Jakie są najważniejsze zalety medytacji?"

• Scenariusze: "Wyobraź sobie, że jesteś detektywem badającym zagadkową sprawę morderstwa w zamkniętym pokoju. Opisz krok po kroku, jak będziesz prowadził śledztwo."

• Fragmenty tekstu: "Dokończ następujące zdanie: “Największym wyzwaniem współczesnego świata jest...:” "

Umiejętność pisania efektywnych promptów jest więc niezbędna, aby w pełni wykorzystać potencjał ChatGPT i uzyskiwać odpowiedzi, które spełniają nasze oczekiwania.

Zasady pisania efektywnych promptów

Jasność i precyzja

ChatGPT, choć imponujący swoimi możliwościami, jest wciąż modelem językowym, a nie człowiekiem. Nie posiada intuicji ani zdolności do odczytywania między wierszami. Dlatego kluczowe jest, aby prompty były jasne, precyzyjne i pozbawione dwuznaczności.

Używaj prostego i zrozumiałego języka. Unikaj złożonych konstrukcji gramatycznych, żargonu branżowego lub słów, które mogą być interpretowane na wiele sposobów. Im prostszy język, tym łatwiej ChatGPT zrozumie Twoje intencje.

Unikaj ogólników i niejasnych sformułowań. Zamiast pytać "Opowiedz mi o historii", sprecyzuj swoje zapytanie, np. "Opowiedz mi o historii Polski w XX wieku" lub "Opowiedz mi o historii wynalezienia żelazka".

Definiuj kluczowe terminy. Jeśli używasz w prompcie specjalistycznych pojęć lub skrótów, wyjaśnij ich znaczenie. Pomoże to ChatGPT w prawidłowej interpretacji Twojego polecenia.

Pamiętaj, że jasność i precyzja to podstawa efektywnych promptów. Im lepiej ChatGPT zrozumie, czego od niego oczekujesz, tym większa szansa, że wygeneruje satysfakcjonującą odpowiedź.

Kontekst

Dostarczaj ChatGPT niezbędnych informacji. Im więcej informacji zawrzesz w prompcie, tym lepiej ChatGPT zrozumie, czego od niego oczekujesz. Jeśli chcesz, aby model przygotował plan działania dla firmy, określ o jaką firmę chodzi, czym się zajmuje, jakie ma trudności itd.

Określ oczekiwaną formę odpowiedzi. Czy chcesz, aby ChatGPT odpowiedział w formie listy, akapitu, wiersza, kodu, a może dialogu? Jasno określ swoje preferencje, aby model mógł dostosować swoją odpowiedź do Twoich potrzeb.

Zadawaj pytania otwarte lub zamknięte w zależności od potrzeby. Jeśli chcesz uzyskać szczegółową i rozbudowaną odpowiedź, zadaj pytanie otwarte, np. "Jakie są Twoim zdaniem największe wyzwania współczesnej edukacji?". Jeśli natomiast potrzebujesz konkretnej informacji, zadaj pytanie zamknięte, np. "Kto napisał 'Pana Tadeusza'?"

Struktura i formatowanie

Dziel dłuższe prompty na mniejsze części. Jeśli Twoje polecenie jest złożone lub wieloetapowe, rozbij je na krótsze, bardziej zarządzalne fragmenty. Możesz np. użyć punktorów lub numeracji, aby wyodrębnić poszczególne kroki lub aspekty zadania.

Używaj list, tabel i innych elementów formatowania. Elementy formatowania takie jak listy, tabele, nagłówki lub pogrubienia mogą znacznie poprawić czytelność promptu i ułatwić ChatGPT identyfikację kluczowych informacji.

Wyróżniaj ważne informacje. Jeśli w prompcie znajdują się szczególnie ważne słowa lub frazy, wyróżnij je np. za pomocą pogrubienia lub kursywy. Pomoże to ChatGPT skupić się na istotnych elementach polecenia.

Modyfikacja i ulepszanie

Pisanie efektywnych promptów to proces, który może zabrać kilka prób. Rzadko kiedy udaje się stworzyć idealny prompt za pierwszym razem. Dlatego kluczowe jest iteracyjne dopracowywanie poleceń, aż do uzyskania satysfakcjonujących rezultatów.

Eksperymentuj z różnymi sformułowaniami i strukturami. Spróbuj przeformułować swoje polecenie na kilka sposobów, używając różnych słów kluczowych, struktur zdań lub elementów formatowania. Zaobserwuj, jak zmiany w prompcie wpływają na odpowiedzi ChatGPT.

Analizuj odpowiedzi ChatGPT i dostosowuj prompty. Po każdej interakcji z ChatGPT przeanalizuj uzyskaną odpowiedź. Czy spełnia ona Twoje oczekiwania? Jeśli nie, zastanów się, co można zmienić w prompcie, aby uzyskać lepszy rezultat. Może trzeba dodać więcej kontekstu, sprecyzować polecenie lub zmienić formę odpowiedzi?

Nie bój się eksperymentować. ChatGPT to potężne narzędzie, które oferuje wiele możliwości. Im więcej będziesz eksperymentować z różnymi promptami, tym lepiej poznasz jego działanie i nauczysz się uzyskiwać od niego pożądane rezultaty.

Przykłady efektywnych promptów

Aby lepiej zobrazować, jak tworzyć skuteczne prompty, przygotowaliśmy listę przykładów dla różnych zastosowań ChatGPT. Skupimy się na promptach, bogatych w kontekst i precyzyjnych w swoich oczekiwaniach:

1. Generowanie tekstu:

• "Stwórz opis produktu do sklepu internetowego z ubraniami, prezentujący nową kolekcję sukienek na lato. Tekst powinien być atrakcyjny, perswazyjny i zawierać informacje o materiałach, fasonach i dostępnych rozmiarach." (oczwyście musisz podać także te dane)

• "Przygotuj propozycję kilku haseł reklamowych, które będą reklamować lekcję pianina dla dzieci do lat 12”

• "Stwórz wiersz w stylu Juliana Tuwima, opisujący zabawę dzieci w deszczu. Użyj żywych obrazów i rytmów naśladujących padające krople."

• "Wygeneruj tekst piosenki o miłości niespełnionej, z refrenem łatwo wpadającym w ucho. Melodia powinna być inspirowana muzyką popową lat 80."

• "Napisz scenariusz krótkiego filmu animowanego dla dzieci, w którym głównym bohaterem jest mały robot uczący się ludzkich emocji."

2. Tłumaczenie językowe:

• "Przetłumacz ten fragment książki na język niemiecki, zachowując styl i ton oryginału." (wklej tekst do tłumaczenia)

• "Przetłumacz tę stronę internetową na język hiszpański, zwracając uwagę na poprawne tłumaczenie terminów technicznych." (wklej adres strony)

• "Przetłumacz ten list oficjalny na język francuski, stosując formy grzecznościowe." (wklej treść listu)

• "Przetłumacz ten dialog z filmu na język włoski, zachowując naturalny język i potoczne wyrażenia." (wklej dialog)

• "Przetłumacz ten artykuł naukowy na język polski, dbając o precyzyjne oddanie terminologii fachowej." (wklej artykuł)

3. Podsumowanie tekstu:

• "Podsumuj ten raport finansowy w kilku zwięzłych akapitach, wyróżniając najważniejsze dane i wnioski." (wklej raport)

• "Stwórz krótkie streszczenie tej powieści, skupiając się na wątkach miłosnych i psychologicznych portretach bohaterów." (wklej tytuł lub fragment powieści)

• "Wypisz 5 najważniejszych argumentów z tego eseju na temat sztucznej inteligencji." (wklej esej)

• "Podsumuj ten wywiad z prezesem firmy, wyodrębniając jego wizję przyszłości i plany rozwojowe." (wklej wywiad)

• "Przedstaw główne tezy tego artykułu naukowego w punktach, zachowując język zrozumiały dla laika." (wklej artykuł)

4. Odpowiadanie na pytania:

• "Wyjaśnij, na czym polega zjawisko fotosyntezy, używając języka zrozumiałego dla ucznia szkoły podstawowej."

• "Omów przyczyny wybuchu II wojny światowej, uwzględniając kontekst historyczny i polityczny."

• "Przedstaw różnice między kapitalizmem a socjalizmem, podaj przykłady państw reprezentujących oba systemy."

• "Opisz budowę atomu, wymień rodzaje cząstek elementarnych i ich właściwości."

• "Wyjaśnij, jak działa silnik spalinowy, posługując się schematami i ilustracjami."

5. Tworzenie dialogów:

• "Napisz dialog pomiędzy klientem a sprzedawcą w sklepie z elektroniką. Klient chce kupić nowy telefon, ale nie wie, jaki model wybrać."

• "Stwórz dialog pomiędzy lekarzem a pacjentem. Pacjent skarży się na ból gardła i kaszel."

• "Napisz scenkę dialogową do sztuki teatralnej, w której dwoje zakochanych kłóci się o przeprowadzkę do innego miasta."

• "Wygeneruj zabawną rozmowę między dwoma robotami sprzątającymi, które spotykają się w korytarzu biurowca."

• "Stwórz dialog pomiędzy detektywem a podejrzanym w sprawie kradzieży diamentów."

Zaawansowane techniki pisania promptów

Opanowanie podstawowych zasad pisania promptów to dopiero pierwszy krok do efektywnego wykorzystania ChatGPT. Jeśli chcesz osiągnąć jeszcze lepsze rezultaty i wykorzystać pełen potencjał modelu, warto poznać zaawansowane techniki pisania promptów, które pozwalają na precyzyjne sterowanie jego działaniem.

Prompt Engineering

Prompt Engineering to dziedzina zajmująca się opracowywaniem i optymalizacją promptów w celu uzyskania jak najlepszych rezultatów z modeli językowych. To kombinacja sztuki i nauki, wymagająca zarówno kreatywności, jak i analitycznego myślenia. Oto kilka popularnych strategii Prompt Engineering:

• Few-shot learning: polega na dostarczeniu ChatGPT kilku przykładów oczekiwanych odpowiedzi przed zadaniem właściwego polecenia. Dzięki temu model może "nauczyć się" wzorca i generować podobne odpowiedzi.

• Chain-of-thought prompting: zachęca ChatGPT do wyjaśnienia swojego toku rozumowania krok po kroku, co pozwala na lepsze zrozumienie procesu generowania odpowiedzi i identyfikację potencjalnych błędów.

• Adversarial prompting: polega na testowaniu ChatGPT za pomocą promptów, które mają na celu wywołanie nieoczekiwanych lub niepożądanych odpowiedzi. Pomaga to w identyfikacji słabych punktów modelu. Zazwyczaj stosowane przez programistów, którzy z nim pracują - ale możesz je wykorzystać żeby przekonać się z czym sobie nie radzi.

Style i ton wypowiedzi

ChatGPT potrafi generować teksty w różnych stylach i tonach, co może być przydatne w komunikacji z klientami. Możesz sterować tym aspektem za pomocą odpowiednich wskazówek w prompcie. Na przykład:

• "Napisz formalny list do dyrektora szkoły."

• "Opowiedz tę historię w humorystyczny sposób."

• "Napisz wiersz w stylu romantycznym."

Im bardziej precyzyjne wskazówki dotyczące stylu i tonu, tym większa szansa, że ChatGPT wygeneruje tekst zgodny z Twoimi oczekiwaniami.

Kontrola długości i szczegółowości odpowiedzi

Możesz wpływać na długość i szczegółowość odpowiedzi ChatGPT, stosując różne techniki:

• Określ limit znaków lub słów. Np. "Napisz streszczenie tego artykułu w maksymalnie 100 słowach."

• Użyj tokenów. Tokeny to jednostki tekstu, które ChatGPT przetwarza. Możesz określić maksymalną liczbę tokenów w odpowiedzi.

• Dostarcz ChatGPT informacji o pożądanym poziomie szczegółowości. Np. "Opisz ten proces w sposób ogólny, bez wchodzenia w szczegóły techniczne."

Personalizacja promptów

Jeśli chcesz uzyskać odpowiedzi bardziej spersonalizowane, możesz dostosować prompty do konkretnych potrzeb i preferencji. Możesz np.:

• Uwzględnić informacje o użytkowniku. Np. "Jesteś moim asystentem pisania, który zna mój styl i preferencje. Pomóż mi napisać wpis na bloga o tematyce..."

• Wykorzystać historię konwersacji. ChatGPT normalnie nie pamięta poprzednich interakcji. By wprowadzić w niego dane, które zapamięta, musisz wykorzystać specjalną opcję dostępną tylko dla płatnych użytkowników.

W każdym z powyższych przykładów, lepsze prompty są bardziej precyzyjne, zawierają więcej kontekstu i określają specyfikę zadania. Dzięki temu ChatGPT jest w stanie generować trafniejsze, bardziej kreatywne i przydatne odpowiedzi.

Podsumowanie

Pisanie efektywnych promptów do ChatGPT to kluczowa umiejętność, która pozwala w pełni wykorzystać potencjał tego zaawansowanego modelu językowego. Pamiętajmy o najważniejszych zasadach: jasności i precyzji języka, dostarczaniu kontekstu i specyfiki, dbaniu o strukturę i formatowanie oraz iteracyjnym dopracowywaniu promptów. Eksperymentujmy z różnymi sformułowaniami, analizujmy odpowiedzi ChatGPT i dostosowujmy prompty do swoich potrzeb.

Im lepiej opanujemy sztukę pisania promptów, tym bardziej satysfakcjonujące i przydatne będą rezultaty naszej interakcji z ChatGPT. Model ten może stać się niezastąpionym narzędziem w wielu dziedzinach życia, od tworzenia treści kreatywnych, po tłumaczenia językowe i analizę danych. Zachęcam do dalszego zgłębiania tematu promptów i odkrywania nieskończonych możliwości ChatGPT!

FAQ